De wervelende underground van Frankfurt

“De New York Times riep de Duitse stad Frankfurt in de deelstaat Hessen in 2015 uit tot een van dé underground hotspots wereldwijd. De stad aan de rivier Main was altijd een belangrijk handels- en zakencentrum in Europa, maar sinds een tijdje groeit er onder de futuristische wolkenkrabbers een ondergronds netwerk dat verder gaat dan alleen de metro. Dit zijn de hotspots op het gebied van muziek, kunst en hippe tentjes.

### Hotspot 1. Maak kennis met de metro

Nee, het was niet alleen een woordgrap: in Frankfurt gaat de underground kunstscene letterlijk ondergronds. Alle ingangen van de Frankfurt U-Bahn, oftewel het metronet, zijn kunstwerken op zich. De bekendste is de bizarre en fotogenieke ingang van Bockenheimer Warte (1), vlak naast de universiteitsbibliotheek. Je betreedt het station dwars door een oude metrowagon die met geweld in de grond lijkt te zijn gecrasht. De gangen van het station zijn gedecoreerd met moderne kunst en obscure lichtinstallaties. Het hele metronet van Frankfurt, zo’n 170 stations die meer dan 150 kilometer aan spoor bedienen, is een ware ondergrondse straatkunstbelevenis. Fototoestel in de aanslag en rijden maar!

### Hotspot 2. Het plein van Frankenstein

Het Städel Museum (2) aan de Museumsufer in Frankfurt herbergt een van de belangrijkste kunstverzamelingen van Duitsland. Toen het stadsbestuur besloot dat er een uitgebreidere underground kunstscene moest komen, werd na een internationale wedstrijd het Frankfurter architectenbureau Schneider + Schumacher aangewezen om het museum met 3000 m² aan expositieruimte uit te breiden: letterlijk onder de grond! In deze ondergrondse galerie vind je modern werk van opkomende illustratoren, straatkunstenaars en alles wat de Frankfurter underground aan kunst te bieden heeft. Pak de metro naar halte Frankensteiner Platz, voor een drankje in de alternatieve bar Klapper 33 (3). Je vindt er veel kunstenaars, leren jacks en sterke verhalen.

### Hotspot 3. The sound of underground

In Duitsland mogen nachtclubs open blijven zo lang ze willen. Daardoor heeft zich in Frankfurt een levendige alternatieve muziekscene ontwikkeld. Een van de beste plekken om dat mee te maken, is Batschkapp (4) in het Eschersheim-district, vlak bij de brug Maybachbrücke. Het pand is de residentie van club Elfer, waar voornamelijk techno-dj’s draaien, maar er treden ook rock-‘n-roll- en folkbands op. Tegelijkertijd vind je er graffiti en exposities van experimentele underground kunstenaars. Een paar straten verderop, bij Tuttocaffe (5), kom je de volgende morgen hetzelfde publiek weer tegen. Deze keer achter hun opengeklapte laptop.

### Hotspot 4. Even inkomen

In Frankfurt houden ze ervan om het laat te maken. Voor 24.00 uur staat er in de meeste underground clubs een onbekende dj warm te draaien. Wil je al eerder de deur uit, dan is er in de buurt van metrostation Alte Oper een levendige scene van vrijgevochten geesten in kleinte tentjes, die je niet vindt als je ze niet kent. Club Voltaire (6) bijvoorbeeld, waar ze een biertje met grootmoeders appeltaart serveren.

### Hotspot 5. Hip en happen

Ben je klaar voor het echte werk, verplaats je dan naar het ondergrondse treinstation Offenbach-Kaiserlei. In dit futuristische ondergrondse tunnelstelsel werden al heel wat sciencefictionfilms geschoten. Eenmaal boven liggen de belangrijkste underground bar MTW (7) en de grootste underground club van de stad Robert Johnson (8) gebroederlijk naast elkaar. In MTW tref je veel artistieke types en hipsters, en het neusje van de zalm van de technoscene staat er wekelijks op het programma. Robert Johnson is een ultramoderne, minimalistische ruimte met het beste geluidssysteem van de stad. Hier klinkt dan ook de beste house sound of the underground. De allerhipsten mogen er voor aanvang van de feesten een hapje eten met de eigenaars.

### Hotspot 6. Jazzkeller

Voor wie niet zo houdt van stampende beats, heeft zich in rokerige kelders en obscure barretjes een heel andere underground scene ontwikkeld: de jazz-scene. Jazzkeller (9) is de beroemdste jazzbar in Frankfurt, waar grootheden als Dean Martin, Frank Sinatra, Louis Armstrong en Dizzy Gillespie al sinds 1952 hun klanken lieten horen. Tussen woensdag en zondag vinden in de kelder van het gebouw jamsessies en liveoptredens plaats, van zowel aankomende talenten als een incidentele beroemdheid. Wil je eerst een goede bodem leggen, ga dan eten bij Im Herzen Afrikas (10), dat om de hoek ligt.

### Jong en hot

Overal in de stad kom je kleurige straatkunst en graffiti tegen, maar de meeste werken geven je toch een beetje een bekend gevoel. Waar heb je dat toch eerder gezien? Een mengeling van de Nederlandse kunstenaar Dadara en de beroemde Keith Haring: dat is de stijl van Frankfurts troetelkunstenaar Jan Paul Mueller. Deze illustrator en grafisch ontwerper is een student aan de School of Design and Visual Communications in Offenbach en nu al een fenomeen in de ondergrondse kunstscene. Hij wordt regelmatig gevraagd om gebouwen en kunstwerken in de stad te beschilderen, maar heeft bijvoorbeeld ook een eigen sneaker- en T-shirtlijn. Check zijn website voor exposities en kunstevenementen.

### Eten en drinken

In Frankfurt kun je goed eten in de vele hippe en moderne eettentjes en restaurants. Moriki (11) is een Japanner waar veel artistiekelingen sushi eten. Club Michel (12) is zo’n tent waarvan je moet weten dat ‘ie bestaat, anders kom je er niet. Een jong, geëngageerd publiek houdt er van lang tafelen en verhitte discussies.

### Overnachten

De meeste fijne hotels in Frankfurt bevinden zich midden in het centrum, langs de rivier Main in de buurt van underground hotspots. Ook zijn er goede hotels in de omgeving van het vliegveld.

### Top 3 underground evenementen

Maart, Nacht der Clubs, (nacht van de clubs), waarbij je voor 12 euro met een shuttlebus langs alle undergroundclubs wordt gereden en overal gratis naar binnen mag.

April, Musik Messe, vier dagen lang workshops, optredens, instrumentdemonstraties en discussies over de ondergrondse muziekscene van Frankfurt.

Oktober, Jazz Festival Frankfurt, niet te missen festival in de Hessian Broadcasting Company’s music hall met legendarische jazz- en bluesmuzikanten en jonge talenten.

### Contacten

1. Bockenheimer Warte: 60325 Frankfurt,
2. Städel Museum: Schaumainkai 63, 60596 Frankfurt, +49 6050980
3. Klapper 33: Klappergasse 33, 60594 Frankfurt, +49 60324349
4. Batschkapp: Gwinnerstraße 5, 60388 Frankfurt, +49 95218410
5. Tuttocaffe: Kruppstraße 116, 60388 Frankfurt, +49 40809540
6. Club Voltaire: Grote Markt 1, 2000 Antwerpen, +32 32211333
7. MTW: Kleine Hochstraße 5, 60313 Frankfurt, +49 69292408
8. Robert Johnson: Nordring 131, 63067 Offenbach am Main, +49 9202099
9. Jazzkeller: Kleine Bockenheimer Str. 18a, 60313 Frankfurt
10. Im Herzen Afrikas: Gutleutstraße 13, 60329 Frankfurt, +49 24246080
11. Moriki: Taunusanlage 12, 60325 Frankfurt, +49 71913070
12. Club Michel: Münchener Str. 12, 60329 Frankfurt, +49 21028881″