Duurzaam genieten aan het IJsselmeer

“Een verblijf aan het IJsselmeer is een uitgelezen kans om op een duurzame en natuurvriendelijke manier kennis te maken met deze bijzondere, oer-Hollandse regio. Bekijk de indrukwekkende Afsluitdijk of ga eens uitwaaien bij het windmolenpark in de Noordoostpolder. Maar je kunt ook heerlijk dwalen door de vele pittoreske dorpen die rond het meer liggen.

DUURZAME DAG 1
————–

Maak kennis met windenergie

Aan de kust van de Noordoostpolder wordt hard gewerkt aan het grootste windmolenpark van Nederland. In 2015 wordt hier waarschijnlijk genoeg schone energie opgewekt om 400.000 huishoudens van elektriciteit te voorzien. Even verderop kunnen kinderen zich uitleven in het Natuurspeelbos. Leerlingen uit nabijgelegen Urkse basisscholen konden zelf ideeën aandragen voor deze bijzondere speelplek. Het bos staat vol met speeltoestellen die van natuurlijke materialen zijn gemaakt.

### Laat je varen

Er bestaat in Nederland geen mooier meer om over te zeilen dan het IJsselmeer. In de zomermaanden vaart er tussen Enkhuizen en Urk een groot authentiek zeilschip. De Willem Barentsz (1) uit 1931 brengt passagiers in tweeënhalf uur van de ene naar de andere kant. Langs het meer verhuren ook diverse schippers hun boten inclusief zichzelf, zoals Zeilvloot Monnickendam (2) dat vijftien zeilboten klaar heeft liggen en Bornrif (3) uit Harlingen dat vaart met een botter uit 1914. Of stap aan boord van Zeilboot De Arend (4) in Allingawier, een authentiek schip uit 1888.

### Wandelen door de Zuiderzeecultuur

In het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen (5) komt de visserscultuur helemaal tot leven. Hier krijg je uitgelegd hoe het leven was voordat de Afsluitdijk werd aangelegd en het meer nog de Zuiderzee heette. In het buitenmuseum maak je een flinke wandeling langs palingrokerijen, kaaspakhuizen en klompenmakerijen. Op een paar passen van het museum zit restaurant De Smederij (6) waar duurzaam gevangen vis uit het meer wordt bereid.

DUURZAME DAG 2
————–

### De kleine broertjes van het IJsselmeer

Het IJsselmeer wordt vergezeld door tal van kleinere meren in de directe omgeving. Het Naardermeer is een internationaal beschermd natuurgebied waar onder andere ongevaarlijke ringslangen leven. Met een fluisterboottocht (7) vaar je door het moerasbos en de ondiepe weilanden. Onderweg kom je zilverreigers en aalscholvers tegen. Bij Gasterij Stadszicht (8) maken ze na de tocht verse lunchsalades met streekproducten.

Op excursie in het moeras

Van het Naardermeer rijd je met de auto in een dik half uur naar de Oostvaardersplassen. In dit grootste moerasgebied van Nederland mag de natuur volledig zijn gang gaan en het is dus de perfecte plek om allerlei vogels en andere dieren te bekijken. Het Buitencentrum (8) heeft veel wandel- en fietsroutes voor je klaarliggen. Ook staan er dagelijks excursies met de bos- en parkwachters op het programma. Zij leggen je nog veel meer uit over dit bijzondere gebied.

Duurzaam eten aan de Friese kust

Aan de Friese kust van het IJsselmeer drink je aan de boorden van het water een lekker kruidenbittertje. Veel restaurants koken met duurzaam gevangen vis. In Workum staat Restaurant It Pottebakkershûs (9), waar bijzondere gerechten zoals gebakken schelvis met rodebietenstamppot, zeekraal en venkelsaus op het menu staan. Achter in het restaurant zit een oude pottenbakkerij waar nog met de hand wordt gewerkt. In Stavoren zit stadsboerderij De Koebrug (10) waar met producten uit Zuidwest-Friesland wordt gekookt, met een knipoog naar de Schotse keuken.

### Leuke weetjes

– De Houtribdijk scheidt het IJsselmeer en het Markermeer, ligt tussen Enkhuizen en Lelystad en is 26 kilometer lang. Fietsen maar!
– Er staan acht oude vuurtorens in het IJsselmeergebied. Vijf daarvan staan op de monumentenlijst.
– Op het IJsselmeer zijn nog maar zo’n 70 beroepsvissers actief. Onlangs adviseerde een onderzoeksraad drie jaar niet te vissen in verband met de lage visstand.
– Over de Afsluitdijk loopt de Europese wandelroute E9, oftewel de North Sea Trail, die langs de kust van Portugal naar de Baltische staten loopt.
– Stichting het Blauwe Hart maakt zich hard voor de vis- en vogelstand op en in het IJsselmeer.

### Praktische informatie

Overnachten

Rondom het IJsselmeer liggen talloze dorpen en pittoreske stadjes. Direct aan het meer ligt Lelystadmet verschillende overnachtingsmogelijkheden. Ook Enkhuizen, Medemblik en Andijk bieden ruime keuze. Aan de Friese kust zijn er in de buurt van Makkum, Stavoren, Workum en Lemmer heerlijke bestemmingen om de nacht door te brengen.

Eten

De visvangst in het IJsselmeer en ook in het Markermeer staat onder druk. Let goed op of de restaurants het keurmerk voor duurzaam gevangen vis hanteren. Restaurant De Boet (11) zit in een monumentaal pand in het vissersdorp Urk. Je eet er verse vis en kraakverse producten uit de regio.

Beste tijd om te gaan

In de zomer is het rondom het IJsselmeer gezellig druk. De dorpen aan de Friese kust hebben vooral in de zomer te maken met het toerisme. Buiten het hoogseizoen is het er rustiger. Op mooie dagen besluiten veel mensen te varen over het meer. Dat is echter zo groot dat er voor iedereen plek is.

### Contacten IJsselmeer

1. Veerdienst Enkhuizen-Urk: Tussen Twee Havens 1, Enkhuizen, 0228 313164
2. Zeilvloot Monnickendam: ‘t Prooyen 5 t.o., Monnickendam, 06 14442388
3. Bornrif: Zuiderhaven 52, Harlingen, 0517 413242
4. Zeilschip De Arend: Kanaalweg 4, Allingawier, 0515 541744
5. Zuiderzeemuseum Enkhuizen: Wierdijk 12-22, Enkhuizen, 0228 351111
6. Restaurant De Smederij: Breedstraat 158-160, Enkhuizen, 0228 314604
7. Fluisterboottocht Naardermeer: Meerkade 2, Naarden, 035 6990000
8. Buitencentrum Oostvaardersplassen: Kitsweg 1, Lelystad, 0320 254585
9. Restaurant It Pottebakkershûs: Merk 18, Workum, 0515 541900
10. Stadsboerderij De Koebrug: Schans 31, Stavoren, 0514 681875
11. Restaurant De Boet: Wijk 1-61, Urk, 0527 688636

Een zeiltocht langs de vuurtorens

Wil je het hele IJsselmeer leren kennen, overweeg dan eens een zeiltocht langs de acht actieve vuurtorens rondom het meer. Zo’n tocht brengt je op de mooiste locaties. Zo doe je het oude vissersdorp Urk aan, vaar je naar de haven van het Friese monumentenstadje Stavoren, naar Marken en naar Durgerdam. Verschillende zeilscholen aan het meer bieden de tocht aan, maar een ervaren zeiler kan natuurlijk ook zelf de route varen.

Top 3 duurzame evenementen

Oktober: Strontrace, Beurtveer, Visserij en Liereliet: een jaarlijkse folkloristische zeilrace met als startplaats Workum. Aan wal worden allerlei activiteiten georganiseerd.

Augustus: Maritiem Festival Enkhuizen: muziekfestival waar ook veel plaats is voor hergebruik en conservatie van oude vissersschepen die op de Zuiderzee hebben gevist.

Augustus: Big Jump Pampus, zwemevenement om aandacht te vragen voor de kwaliteit van het water in het IJssel- en aangrenzende Markermeer.”